Tajemniczy urok karnawału

Jednakże to co dziś jest synonimem karnawału posiada bardzo głęboki sens Tak naprawdę jest to stara tradycja sięgającą czasów antycznych i odnosząca się do wesołych, pełnych uczt i zabaw, rzymskich Saturnalii. Natomiast słowo, ,karnawał" pochodzi od nazwy, ,carrusnavalis" co oznacza, , wóz w kształcie okrętu ", który w formie dziwacznego wozu pojawiał się podczas procesji ku czci bogini Izydy w starożytnym Rzymie. W tekstach źródłowych można również znaleźć inną interpretację tego słowa, a mianowicie -,,carnelevare"- termin oznaczający pożegnanie mięsa, (caro - mięso, vale - bywaj, żegnaj. )Jednakże  karnawał, jaki znamy w obecnej formie, wywodzi się z tradycji chrześcijańskiej i jest powiązany z następującym po nim okresem Wielkiego Postu. Do głównych tradycji karnawałowych należą oczywiście zabawy, bale i parady. Jest to okres oczekiwany, często przez cały rok, a uczestnicy przygotowują specjalnie na tą okazję stroje karnawałowe zazwyczaj bogato zdobione.

W epoce średniowiecza rozpusta i obżarstwo było karnawałową normą

Okres karnawału oznaczał wówczas uliczne zabawy, parady, błaznowanie i folgowanie zmysłom. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż zwyczaje te stały w sprzeczności z nauką Kościoła. Nie były jednak w tym szczególnym czasie potępiane, albowiem karnawał miał spełniać funkcję dydaktyczną, dając obraz świata grzechu, od którego ówcześni ludzie powinni się uwolnić poprzez uczestniczenie w równym stopniu w dwóch rodzajach życia – oficjalnym i karnawałowym. W średniowieczu człowiek żył na pograniczu dwóch światów - z jednej strony w zhierarchizowanym i pełnym nakazów i zakazów świecie strachu, z drugiej zaś w świecie czasu karnawału, w którym zniesione zostawały wszelkie bariery i zahamowania, a świętości były profanowane. Okres karnawału sprawiał, że wszystko było na opak. Dominowała zabawa a rozrywki dostarczali artyści  oraz kuglarze. Znoszono w tym czasie wszelkie bariery stanowe co pozwalało „zwykłym śmiertelnikom” na swobodę drwienia sobie z tych podziałów, którą to wykorzystali do swoich popisów rozmaici wesołkowie i  komedianci. Karnawał rozpoczynał się najczęściej wyborem, ,króla głupców", który na ten czas obejmował władzę co symbolizowało jej ulotność i, ,boskie nadanie" oraz skutkowało zaskakującymi i absurdalnymi decyzjami. Ponadto popularne stawało się wybieranie, ,błazeńskich" księży i biskupów, którzy „chrzcili” wiernych gnojówką. Innymi ciekawymi postaciami karnawału byli, , niedźwiednicy" czyli  ludzie przebrani za niedźwiadki, którzy prowadzeni na smyczach często się z nich zrywali i straszyli kobiety oraz dzieci. Częstym zwyczajem było również prowadzenie w pochodach karnawałowych żywych, udekorowanych zwierząt, które były także chrzczone przez, ,księży przebierańców.

Weneckie maski

Karnawał wenecki jest najpopularniejszym karnawałem w Europie, którego przebieg nie jest znany z wyprzedzeniem, a w jego organizacji bierze udział nie tylko miasto, ale również prywatni przedsiębiorcy oraz grupy taneczne oraz teatralne. Zaszczycają go ponadto turyści z całego świata, a także uświetniają swoją obecnością wybitni aktorzy i artyści. Czas jego trwania jest zawsze inny, zazwyczaj zaczyna się 10 dni przed Środą Popielcową i jest ostatnią zabawą przed wielkim postem. W XVIII wieku wenecki karnawał rozpoczynał się zaraz po świętach, czyli 27 grudnia. W tym czasie Doża ogłaszał początek zabawy i wszyscy, za wyjątkiem mundurowych oraz prostytutek zakładali tradycyjne maski, które pozwalały weneckiej społeczności anonimowo korzystać z wszelkich uciech w prywatnych klubach-kasynach,  na co dzień potępianych ze względu na panującą w nich swobodę obyczajów. Dzięki maskom, zacierały się różnice między obywatelami tego miasta. Nie poznając siebie nawzajem, nie mogli oni się oceniać i wszyscy byli równi, a  spotykając się używali zwrotu - buongiorno, signora maschera - witaj pani masko!!!. Jedna z legend dotycząca genezy masek mówi o tym, że gdy na początku XIII wieku Wenecja podbiła Konstantynopol, to do miasta sprowadzono wiele muzułmanek, które zakrywały twarze i prawdopodobnie to od nich przejęli ten zwyczaj mieszkańcy Wenecji. Jedną z najbardziej znanych weneckich masek była biała maska z długim dziobem, która stanowiła filtr ochronny i przydawała się też podczas częstych epidemii – w długim nosie ukryty był filtr nasączony roztworem soli, czosnku, rozmarynu i jałowca. W czasie karnawału wenecjanie mieli w zanadrzu jeszcze inne, bardziej dekoracyjne maski i przebrania, dzięki którym udawali bohaterów XVI-wiecznej komedii dell’arte. Bauta – zakrywała całą twarz, ale dolna jej część nie przylegała do podbródka tak, żeby osoba ją nosząca mogła zachować pełną anonimowość i nie trzeba było jej zdejmować, nawet chcąc napić się czy coś zjeść. Popularne były również maski zwane columbina, które zakrywały jedynie oczy, nos i policzki. Zanni - uzupełniała postać głupca, który przybył do pracy w Wenecji, a długi nos i niskie czoło - charakterystyczne dla tej maski - miały wskazywać na jego ignorancję. Kobiety przywdziewały również kokieteryjną morettę, która pomimo tego, że szczelnie przesłaniała twarz, miała jeden mankament - trzymała się dzięki blaszce zaciskanej w zębach, uniemożliwiając konwersację oraz konsumpcję.

Brazylijski sambadrom

Najbardziej znanym karnawałem jest niewątpliwie brazylijski Karnawał w Rio de Janeiro. Jego geneza sięga 1850 roku, kiedy Portugalczycy wprowadzili zwyczaj maskarad i przebieranek. Brazylijczycy zaadaptowali ten zwyczaj do swojej kultury,czerpiąc z afrykańskich i indiańskich tradycji. Jest on niewątpliwie największą tego typu imprezą na świecie. Cała zabawa trwa przez pięć dni i nocy. Zaczyna się w ostatni piątek przed Środą Popielcową.Inauguruje ją koronacja Tłustego Króla (King Momo), który otrzymuje od burmistrza miasta olbrzymie złote klucze do miasta. Odbywa się też pokaz sztucznych ogni, po czym pojawiają się członkowie szkół brazylijskiej samby konkurujący ze sobą w tańcu. Specjalnie na tą okazję uczestnicy parady przygotowują pomysłowe, kolorowe i oryginalne pełne przepychu, wyzywające stroje karnawałowe. W kreacjach często wykorzystywane są lustra, pióra, połyskujące tkaniny, jedwab, kamienie szlachetne i monetyKażda szkoła samby wybiera swój motyw przewodni na paradę i ma swoje charakterystyczne kolory. Obecnie parada szkół samby odbywa  się na Sambodromie, który jest jednym z najważniejszych elementów karnawału w Rio. Sambodrom powstał w 1984 roku według projektu Oscara Niemeyera, aktualnie ma 700 m długości i jest w stanie pomieścić 60 tysięcy widzów.  Jego przejazd zaczyna się na ulicy AvenidaPresidente Vargas, obok PraçaQuinze i kończy się na RuaFreiCaneca. Wielki plac na końcu drogi, zwany Praça da Apoteose, jest zwieńczony olbrzymią rzeźbą w kształcie litery M.  Rokrocznie do Rio de Janeiro przyjeżdża na karnawał ponad pół miliona turystów.

Zorganizuj swój karnawał i nadaj mu sens

W związku z tym, że nadchodzący czas zapewne spowoduje, że wielu z was wybierze się na karnawałowe imprezy, które jak widać z samej definicji nieco różnią się od zwykłych zabaw i powinny być zaskakujące oraz pełne smaków, kolorów i przygody, myślę, że warto zastanowić się jak w tym roku spędzić karnawał. Warto też moim zdaniem w tym wyjątkowym czasie zatrzymać się na chwilę i stworzyć własną koncepcję tego wydarzenia, które jak widać nie jest bezcelowe i bezsensowne, gdyż„wyrzuca nas” poza sferę codzienności, tworząc pewien alternatywny świat. Świat pozwalający choć przez chwilę na oderwanie się od szarej rzeczywistości.